دارد کارد و دل
معادل آوایی : ôrd kôrd u dal
معنی لفظی : درد کرد و دل .
معنی کنایی :در مقابل حقیقتی تلخ قرارمی گیرد وسکوت اختیار می کند
دار زان و ناو وری دو چیندیه
معادل آوایی : dôrzôn u nôw very dučindeye
معنی لفظی : مانند نخ و سوزن چیده شده است .
معنی کنایی : درخت پر میوه یا جایی خیلی شلوغ .
دار ، ژو کرم ژو خونده
معادل آوایی : dār žu karm žu xunde
معنی لفظی : درخت را ، کرم خود درخت می خورد .
معنی کنایی : آفت یک فرد یا گروه ،افراد خودی هستند نه دیگران .
دار که ژو سار لاو شو ژو سار پانی هم آنده
معادل آوایی : dār ke žu sôr lôw šu žu sôr pāni ham ānde
معنی لفظی : درختی که سرش رو به بالا می رود سرش رو به پایین هم می آید .
معنی کنایی : هر کسی که چیزی دارد بالاخره یک روزی آن را از دست می دهد . ( خطاب به فرد مغرور )
دار بفاتام تا وی بالارزه
معادل آوایی : d ār beffātôm tā vi bôlôrze
معنی لفظی : به درخت دیگری زدم تا درخت بید بلرزد .
معنی کنایی : چیزی را غیر مستقیم به کسی فهماندن .
داری که حاصل بیاوره سار فرود آونده
معادل آوایی : dāri ke hāsal beyāwre sôr forud āvende
معنی لفظی : درختی که بار دهد سرش را فرود می آورد .
معنی کنایی : هر چه یک فرد به مقام بالاتری برسد باید متواضع تر شود .
داست داماغ که مارتوم باخابر بونن
معادل آوایی : dāmāq ke môrtum bā xôbar bunnan
معنی لفظی : اگر دستت را به سوی دماغ ببری مردم با خبر می شوند
معنی کنایی : هر اتفاقی بیفتد و هر کاری کنی مردم با خبر می شوند .
منبع: کتاب ضرب المثل های سرخه ای، انجمن رسالت قلم سرخه